Belçika’nın F-16 Savaş Jetlerinin Ukrayna’ya Transferi Ertelendi

Belçika, eğitimli pilotların sayısının yetersizliği ve kritik yedek kesim eksikliği nedeniyle F-16 savaş jetlerini Ukrayna’ya transfer etme planını erteledi. Başlangıçta 2024 yılının sonuna kadar teslim edilmesi beklenen birinci iki uçağın transferi, bu yıl gerçekleşmeyecek. Bu durumu Belçika Savunma Bakanı Ludivine Dedonder 19 Aralık 2024 tarihinde doğruladı.

Dedonder’in açıklamalarına nazaran, gecikmenin esas nedenleri ortasında Ukraynalı pilotların bu dördüncü jenerasyon jetleri kullanabilmesi için gereken vakit alıcı eğitim süreci ve operasyonel hazır olmayı sağlamak için gerekli yedek modüllerin teminindeki lojistik zorluklar bulunuyor.

Belçika’nın bu kararı, Rus hava üstünlüğüne karşı koymak ve kendi taarruz yeteneklerini artırmak için Batı üretimi savaş jetleri talep eden Ukrayna için kritik bir periyotta alınmış oldu. Lakin mevcut aksaklıklar nedeniyle, teslimatların 2025’te başlaması bekleniyor, bu da belirlenen meselelerin çözülmesi koşuluna bağlı. Dedonder, Ukrayna’nın bu yıl Belçika’dan F-16 savaş jetleri almayacağını tabir etti ve bunun sebebi olarak “yeterince eğitimli pilot ve yedek kesim eksikliği” olduğunu vurguladı.

• İran, insansız Qaher-313 bâtın savaş jetini test etmeye başladı.
• Anka-4 UCAV, hipersonik balistik füzeler ateşleyecek, Türkiye söylüyor.
• Avustralya F-35 filosunu tamamladı: 72 savaşçı harekâta hazır.

Belçika, Ukrayna’ya 30 F-16 savaş jeti sağlamayı taahhüt etmişti. Bu durum, Avrupa ülkelerinin Ukrayna’ya takviye verme eforları ile kendi savunma modernizasyon gayretlerini dengelemekteki zorluklarını açıkça ortaya koyuyor. Belçika, emekli F-16 savaş jetlerini Ukrayna’ya vermeyi taahhüt eden tek ülke değil; Hollanda, Norveç ve Danimarka da Kiev’in hava yeteneklerini geliştirmek için emekliye ayrılan uçaklarını transfer etme kelamı verdi. Bu katkılar, NATO müttefiklerinin Ukrayna’nın hava kuvvetlerini modernize etme eforlarının bir modülü olarak Rusya’nın değerli hava avantajına karşı koymayı hedefliyor.

Batı tarafından sağlanan birinci F-16’lar, Ukrayna’ya Ağustos 2024’ün başlarında teslim edildi. Bu, ülkenin devam eden çatışmasında hem sembolik hem de stratejik bir ilerlemeyi temsil ediyor. Lakin, bu süreç problemlerden muaf değildi; uçakların gelmesinin akabinde kısa bir mühlet içerisinde, bir uçağın Ukrayna’nın kendi hava savunma sistemleri ile yaşanan dost ateşi olayında kaybolduğu bildirilmişti. Bu kayıp, NATO standartlarındaki platformların Ukrayna’nın büyük ölçüde Sovyet devrine ilişkin savunma altyapısına entegrasyonundaki karmaşıklıkları gözler önüne seriyor.

Bu dost ateşi olayı, Ukrayna’nın daha geniş bir zorlukla yüzleştiğini gösteriyor: ordusunu Batı teknolojilerini tesirli bir biçimde kullanacak halde dönüştürmek. F-16, sağlam ve çok istikametli bir dördüncü kuşak savaşçı olmasına karşın, kapsamlı pilot tekrar eğitimine ve NATO uçaklarıyla birlikte çalışmak üzere tasarlanmamış yer tabanlı sistemlerle uyuma muhtaçlık duymaktadır. Teknik güncellemeler ve sistem ahengi gerekliliği, bu süreci daha da karmaşık hale getiriyor.

Buna karşın, Belçika, Hollanda, Norveç ve Danimarka’nın birleşik katkıları, NATO müttefiklerinden güçlü bir taahhüt sinyali olarak öne çıkıyor. Belçika, sadece 36 F-16 taahhüt ederken, Hollanda ve Danimarka daha fazlasını taahhüt etti. Norveç’in taahhüt ettiği sayı tam olarak açıklanmasa da, Ukrayna’nın filosuna değerli bir katkı yapması bekleniyor.

Bu transferler, Belçika ve öteki bağışçı ülkelerin yaşlanan F-16’larını daha gelişmiş platformlar olan beşinci jenerasyon F-35A Lightning II’lerle değiştirmesi ile gerçekleşiyor. Bu değişim, Ukrayna’nın kanıtlanmış savaş uçaklarını edinmesini sağlarken, birebir vakitte eski F-16’lar için yedek kesim ve bakım takviyesi üzere lojistik pürüzleri de gündeme getiriyor.

Ukrayna için riskler hayli yüksek. Hava üstünlüğü, işgal altındaki toprakların geri kazanılması ve Rus füze ve insansız hava ataklarına karşı savunma uğraşlarında hayati bir faktör. Batı jetlerinin iştiraki, potansiyel bir oyun değiştirici sunarken, bu süreçteki başarısı, Ukrayna’nın bu geçişle birlikte gelen operasyonel ve entegrasyon zorluklarını ne kadar süratli aşabileceğine bağlı olacak.

Önümüzdeki yol, Ukrayna’nın ahenk sağlama yeteneğini ve NATO’nun sadece uçak transferi yapmakla kalmayıp, bu varlıkların savaşmaya hazır olmasını sağlamak için gerekli eğitim, altyapı ve lojistik dayanağı sunma taahhüdünü test edecektir.

Belçika’nın F-16 filosu, yıllar içinde dramatik bir evrim geçirdi. Bir vakitler 160 uçağa sahip olan bu filo, Soğuk Savaş sonrası bütçe kesintileri nedeniyle kıymetli ölçüde küçültüldü ve bu durum Belçika Hava Kuvvetleri’ni derinden etkiledi. 2002 yılına gelindiğinde, Belçika Hava Kuvvetleri bağımsız bir varlık olarak sona ermiş ve Belçika Silahlı Kuvvetleri’nin Hava Bileşeni olarak yine yapılandırılmıştır.

F-16 filosu, 72 Orta Yaş Güncellemesi [MLU] standartlarında uçağa, daha sonra ise 44 savaşçı ve sekiz eğitim uçağı içeren toplamda 54 uçağa indirildi. Kalan uçaklar ya kazalarda kaybedildi, ya kullanılmaz hale geldi ya da satıldı. Bu F-16A/B Block 15 savaşçıları kapsamlı bir biçimde modernize edildi, lakin süreç güçlü geçti.

1970’lerin sonlarında, Belçika, Mirage 5 filosu ile uyumluluk sağlamak gayesiyle tasarlanan Loral RAPPORT III elektronik karşı tedbirler sistemini benimsedi. Lakin iç yer ihtiyaçları nedeniyle bu program iptal edildi. Uzun yıllar süren siyasi tartışmaların akabinde, Dassault tarafından geliştirilen CARAPACE kendi kendini savunma paketi benimsenerek, operasyonel güncellemelerle yeni kalmaya çalıştı.

2018 yılına gelindiğinde, Belçika, Avrupa İştirakçi Hava Kuvvetleri [EPAF] öteki üyelerinin müsaadeden giderek F-16 filosunu Pylon Entegre Dağıtım Sistemi+ [PIDS+] ile güncelledi. Bu sistem, AN/AAR-60[V]2 MILDS F UV füzesi ihtar sensörlerini entegre ederek 360 derece tehdit tespiti sağlamakta ve kokpitteki ALQ-213 elektronik harp paketi ile arayüz sağlamaktadır. Bu güncellemeler, Belçika’nın operasyonel hazır olmayı sürdürme konusundaki kararlılığını vurgulamakta ve F-16’ları emekliliğe yaklaşırken bile faal kılmaktadır.

Belçika Hava Kuvvetleri, hedefleme podları alanında da değerli gelişmelere imza attı. 2000 yılında sekiz AN/AAQ-14 Sharpshooter podu alımından sonra, 2006’da Sniper XR podlarına geçiş yapıldı ve 2016’da Sniper Gelişmiş Hedefleme Podu benimsenmiştir. Bu podlar, yüksek çözünürlüklü görüntüleme, hareketli amaçlar için lazer hedefleme ve meta datalarla iki taraflı görüntü data teması sağlayarak çağdaş hassas darbe misyonları için kritik bir ehemmiyete sahiptir.

Hava-yere vazifeler için Belçika’nın F-16’ları, GBU-10, GBU-12 ve GBU-24 lazer güdümlü bombalar ile GBU-39 Küçük Çaplı Bombalar [SDB] ve JDAM kitleri üzere çok istikametli bir yük taşımaktadır. Filoda ayrıyeten AGM-65 Maverick füzeleri ve rehbersiz mühimmat kullanılarak çeşitli çatışma senaryolarında esneklik sağlanmaktadır.

Ancak, Belçika’nın hava-hava cephanesi modernizasyon konusunda geride kalmış durumda. Yakın vakte kadar, filo, operasyonel gereksinimler için kâfi görülen AIM-120B AMRAAM’lara dayanıyordu. Kasım 2022’de Belçika, AIM-120C-8 AMRAAM füzelerini satın almak için ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan onay aldı ve bu da filonun görsel menzil dışı angajman yeteneklerini değerli ölçüde genişletti.

Beşinci kuşak F-35A Lightning II’lere geçiş süreci hızlanırken, Belçika’nın F-16’ları Ukrayna’da kritik bir rol oynamaya hazırlanıyor. Filodan birkaç jet, keşif rolleri için aslında modifiye edildi ve gelişmiş ventral kameralar ile dijital görüntüleme sistemleri entegre edildi. Bu ahenk sağlama yeteneği, F-16’nın çok rollü platform olarak kalıcı pahasını vurguluyor, Ukrayna’nın savaş alanındaki bir sonraki kısmına hazırlanırken bile.