ABD’den Türkiye’ye F-35 konusunda yapılan açıklamalar, iki ülke arasındaki savunma ve diplomasi ilişkilerinin dinamiklerini etkileyen önemli gelişmelerdendir. F-35 programı, ABD’nin önde gelen savunma projelerinden biri olup, Türkiye’nin bu programdan çıkarılması ve sonraki süreçte yaşanan gelişmeler uluslararası alanda geniş yankı uyandırmıştır.
F-35 Programının Geçmişi ve Türkiye
- Türkiye’nin Rolü: Türkiye, F-35 programının başlangıcından itibaren hem üretim sürecinde hem de uçakların alıcılarından biri olarak projeye dahil olmuştu. Türk savunma sanayii, birçok kritik parça üretiminde görev aldı.
- Programdan Çıkarılma: 2019’da Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın alması, ABD tarafından güvenlik endişeleriyle karşılandı. Bu durum, Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasıyla sonuçlandı.
ABD’nin Son Yanıtları
- S-400 Konusundaki Tavır: ABD, Türkiye’nin S-400 sistemini kullanmaya devam etmesi durumunda F-35 programına dönüşün mümkün olmayacağını tekrar vurguladı.
- Diplomatik Açıklamalar: ABD yetkilileri, iki ülkenin NATO müttefiki olarak savunma iş birliğini sürdürmesi gerektiğini ifade etse de F-35 konusunda tutumlarını net bir şekilde koruyor.
- Tazminat ve Parça Üretimi: Türkiye’nin programa yaptığı yatırımlar ve ürettiği parçalar konusundaki hukuki süreçler hâlâ çözüme kavuşmuş değil.
Türkiye’nin Alternatif Arayışları
- Milli Muharip Uçak (MMU): Türkiye, kendi beşinci nesil savaş uçağını geliştirme çalışmalarını hızlandırdı.
- Diğer Uçak Sistemleri: F-16 modernizasyonu ve yeni nesil insansız hava araçları geliştirme projeleri, Türkiye’nin savunma stratejisinde önemli bir yer tutuyor.
İkili İlişkilerde Durum
ABD’den gelen bu tür açıklamalar, Türkiye ile ABD arasındaki savunma ilişkilerinin geleceği açısından kritik öneme sahip. Her iki tarafın da NATO ittifakındaki iş birliğini ön planda tutmaya çalıştığı görülüyor, ancak S-400 ve F-35 meselesi gibi konular çözülmesi gereken önemli sorunlar arasında kalmaya devam ediyor.
Bu bağlamda, gelişmeler hem bölgesel güvenlik dinamiklerini hem de iki ülkenin uluslararası alandaki konumunu etkilemektedir.